Over keuzes maken

‘Makkelijke keuzes maken het leven moeilijker, moeilijke keuzes maken het leven makkelijker’ las ik ergens vorig jaar op mijn Omdenken-scheurkalender. Poeh, ik heb mijn portie moeilijke keuzes wel gehad de afgelopen tijd. Veel slapeloze nachten en een echtscheiding verder, denk ik wel dat ik dit kan beamen. Het was misschien wel het moeilijkste dat ik ooit heb gedaan, maar het gaat nu wel beter.

Als ervaren twijfelaar ben ik een pro in voors en tegens afwegen. Twijfelen is niet erg, als je er maar niet in blijft hangen. Je moet keuzes maken. Dan kun je weer verder. Maar hoe maak je dan een keuze? En hoe weet je of het een góede keuze is?

Gelukje, leermoment of toch een beetje dom?
Een eenvoudig model heeft me hierbij regelmatig geholpen. De gedachte is dat je nooit helemaal zeker kunt zijn van de uitkomst van je keuze. Er is nu eenmaal niemand die in de toekomst kan kijken. Het enige wat je kunt doen is je keuze goed doordenken. Een ondoordachte keuze die goed uitpakt, is een gelukje. Een doordachte keuze die onverhoopt toch niet goed uitpakt, is een leermoment.

Voorwerk	Uitkomst	Keuze
Doordacht	Goed	Goed
Ondoordacht	Goed	Goed	= Gelukje
Ondoordacht	Slecht	Slecht	= een beetje dom
Doordacht	Slecht	Goed	= een leermoment

 

 

 

 

Maar hoe kun je ervoor zorgen dat die leermomenten niet te pijnlijk worden? Dat je niet zó hard op je bek gaat dat het voelt alsof je niet meer op kunt staan? Je kunt natuurlijk lijstjes maken met voors en tegens – koren op de molen van twijfelaars. Maar soms is er iets anders nodig om in beweging te komen.

Stap uit je hoofd
Zelf stap ik steeds vaker uit de comfortzone van mijn hoofd voor hulp van buiten. Niet om me te laten vertellen wat ik wel of niet moet kiezen. Maar om te delen wat me bezighoudt, om reacties te ontlokken en zo inspiratie op te doen. Om meer gevoel te ervaren bij een mogelijke uitkomst en hoe ik daar zelf tegenover zou staan. Om die oefening niet in je hoofd te doen maar in de buitenwereld kost soms wat moed, maar levert wel veel meer waarde op.

Doe een experiment
Bij Rechtsorde passen we dat al een poosje bewust toe in het productontwikkelteam. Geen grote ontwikkelcycli waarin we alles al hebben uitgedacht, maar kleine stapjes waarin we veel experimenteren om snel te ontdekken of we op het juiste spoor zitten. Dat is vooral dóen, maar is zeker niet minder doordacht. We betrekken hierbij veel gebruikers – klant of niet – die ons hierbij helpen. Zij vertellen ons of iets wel of niet prettig werkt. Dat vind ik soms best spannend, want ik heb het niet graag bij het verkeerde eind. Maar het voordeel is, dat die fouten in dat stadium nog klein zijn. Dus minder kostbaar en makkelijker bij te sturen. En al snel krijg je een ander soort houding ten opzichte van die fouten; het worden leermomenten. Want ook als een experiment als resultaat heeft dat je idee niet werkt, is het experiment geslaagd. Zo kom je zelfs sneller tot een beter product, omdat je weet wat je níet moet doen. En niet minder belangrijk: die dialoog met onze gebruikers maakt het werk zo veel leuker en bouwt tegelijkertijd aan een goede relatie met je klanten. Dus stap achter je bureau vandaan, praat met mensen, zoek klankborden, laat proefballonnetjes op, doe experimenten, wees lief voor fouten en leer.

(Zo werkt het voor je privé ook, als je wilt. Uiteraard zijn er keuzes die moeilijk blijven, waar experimenten niet echt mogelijk zijn of fouten maken toch te pijnlijk lijkt. Voor die keuzes heeft lijstjes maken weinig zin. Maar ondoordacht hoeft dat niet te zijn. Die keuzes vragen vooral tijd en moed. Ook hier helpt: stap uit je hoofd, deel wat je bezig houdt en maak verbinding. En onthoud; een doordachte keuze is hoe dan ook goed.)