De Nederlandse CEO, de Spaanse innovatiedirecteur en de Nederlandse AI lead: alle drie zijn ze hard aan het werk om AI-toepassingen te integreren in de diensten van Sdu’s moederbedrijf Lefebvre Sarrut. En met hen vele anderen.
Geschreven door Erik Jan Bolsius
“Veel middelgrote of grote advocaten- en notariskantoren zijn actief bezig met artificial intelligence (AI). De kantoren die hun strategie aan het bepalen zijn bellen ons, omdat we van oudsher beschikken over hoogwaardige content en bekend staan om onze innovaties.”
Aan het woord is Sander de Groot, CEO van Sdu, over de vraag hoe het bedrijf AI omarmt. “De impact van AI op onze doelgroep is enorm. Generative AI is nu al goed bereikbaar en wordt met de dag slimmer. Eenvoudige documenten opstellen of een brief schrijven kan het al prima en de kwaliteit daarvan wordt snel beter. Onze markt is behoudend, maar we moeten snel aan de slag met deze ontwikkelingen. Afwachten is een gevaarlijke strategie.”
De Groot en zijn collega’s zitten boven op de ontwikkeling van AI in de juridische en fiscale markt. Niet alleen in Nederland, want hij verwijst gelijk naar de samenwerking met de buitenlandse collega’s van Sdu’s moederbedrijf Lefebvre Sarrut (LS), dat buiten Nederland actief is in Duitsland, België, Spanje, Frankrijk, Italië, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk. “Lokaal zijn er natuurlijk veel verschillen in de rechtsgebieden, maar de AI-techniek en de manier waarop je dat kan toepassen op lokale content wordt gezamenlijk ontwikkeld. Die techniek kun je vervolgens voeden met lokale wetten en testen in de lokale markt.”
Community
Om te voorkomen dat het wiel overal opnieuw wordt uitgevonden, heeft collega Koen Aarns een community opgezet van data scientists uit alle landen waar Lefebvre Sarrut actief is. “We komen één keer per kwartaal samen op een locatie, waar we dan echt aan een oplossing voor een gezamenlijk ervaren challenge werken. Die challenge wordt vooraf ingestuurd en is dan al afgestemd met de collega’s uit de business, zodat we voorkomen dat een paar slimme IT’ers aan iets technisch gaan zitten werken, waar niemand op zit te wachten. Het feit dat de techneuten die challenges zelf benoemen, maakt ook dat ze deze echt zelf willen oplossen.”
Aarns is een van de ontwikkelaars van de op AI-gebaseerde juridische zoekmachine Bluetick, die Sdu vorig jaar overnam en integreerde in Rechtsorde. Net als De Groot ziet Aarns veel heil in de samenwerking met collega’s uit andere landen. “Het is zaak dat we de snelheid verhogen waarmee we AI in onze markt brengen. In Spanje zijn ze heel ver, dus daar kunnen de andere landen van leren. Een van onze eerste producten is een module voor ‘vraaggestuurd zoeken’, een variant van ChatGPT die is doorontwikkeld op onze content, en met bronverwijzing.”
Sander de Groot vertelt waarom juist die content Sdu een vliegende start geeft bij de toepassing van AI. “We brengen content uit verschillende juridische domeinen bij elkaar en met AI versnellen we het research-proces. Dankzij AI hebben we betere zoekresultaten en krijg je er ook relevante andere content bij.” Aarns legt uit hoe dat voor vraaggestuurd zoeken gaat werken: “We zorgen dat de prompt, de zoekopdracht van een jurist, wordt verrijkt voordat we deze naar GPT sturen. We verrijken de prompt met passages uit commentaren, literatuur, wetgeving, en jurisprudentie waarin het antwoord kan worden gevonden. We forceren GPT om het antwoord te baseren op de content waarmee wij de prompt verrijken. Dat voorkomt dat de zoekmachine gaat hallucineren en daardoor onjuiste antwoorden geeft, wat een veel voorkomend probleem is in het normale ChatGPT.”
Juridische assistent
Aarns verwijst naar Spanje als voorloper op het gebied van juridische research. Collega María de la O Martinez is voor Lefebvre Sarrut op groepsniveau verantwoordelijk voor innovatie. Vanuit Madrid vertelt ze over de verschillende initiatieven binnen het bedrijf: “Met ons internationale innovatieteam leveren we onze oplossingen aan de verschillende landen. We zijn volledig gefocust op AI.”
Ze vertelt over de ‘juridische assistent’ die ontwikkeld wordt en die dit najaar in Spanje live gaat: “We kunnen nu al geautomatiseerd nieuwe rapporten en memo’s maken en contracten checken, maar met de content uit onze databases kunnen we zoveel meer doen.” Ze laat het zien op haar scherm. “Als je bijvoorbeeld iets wilt weten over de juridische consequenties van een arbeidsongeval, dan krijg je sowieso de juridische wetgeving en de relevante jurisprudentie te zien. Maar met deze nieuwe assistent krijg je veel meer, je kunt bijvoorbeeld een Q&A voor je klant laten maken, een samenvatting, of uitleg in meer begrijpelijke taal, of zelfs de argumenten voor en tegen een bepaalde juridische uitspraak.”
Waar het op neerkomt, vertelt Martinez enthousiast, is dat dit soort producten een hoop van het tijdrovende werk van juristen overneemt, dat vaak niet eens doorberekend kan worden of op waarde wordt geschat door klanten. Veel lees-, en uitzoekwerk. “ChatGPT heeft niet altijd de laatste informatie en laat geen bron zien, maar door AI in te pluggen op onze bronnen weet de jurist dat de informatie klopt en kan hij checken waar het vandaan komt.”
Toekomstscenario’s
Met verschillende initiatieven jagen Martinez en haar collega’s innovatie aan binnen en buiten het bedrijf, vertelt ze enthousiast. “We willen dat alle collega’s in Lefebvre Sarrut generative AI gaan gebruiken, omdat het ons dagelijks werk enorm gaat verbeteren. Ons research and developmentteam heeft een eigen variant op ChatGPT beschikbaar gesteld op het intranet, die we JackGPT noemen.
Daarmee gebruiken we wel de techniek van OpenAI, maar voorkomen we dat alle informatie die we erin stoppen verdwijnt naar de makers achter OpenAI. We willen dat iedereen er vrij mee experimenteert, in alle landen waar we werken.” Dit soort experimenten doen ze ook met input van buiten. In een driedaagse hackathon in oktober van dit jaar wil Martinez zoveel mogelijk ideeën genereren met een mix van collega’s, studenten en de legal tech community waar ze mee samenwerken. “We hebben ze uitgedaagd op drie thema’s: kennisdelen, toegang tot het recht en de juridische assistent. Goede ideeën gaan we ook echt bouwen en implementeren.”
Een ander project waar Martinez veel van verwacht, is het formeren van een groep collega’s van trendwatchers (‘foresighters’), die toekomstscenario’s gaan onderzoeken. “Welke industrieën inspireren ons, wat kunnen we daarvan leren, welke ideeën kunnen we daaruit halen? Door die te analyseren leren we anders te denken en gaan we andere vragen stellen over waar het heengaat met de ontwikkeling van AI en de technieken die daaruit voortvloeien voor onze markt.” Essentieel in een zo snel ontwikkelende industrie, voegt Martinez eraan toe.
Ander businessmodel
Waar de markt zich naartoe beweegt onder invloed van AI weet niemand precies, maar Sdu’s CEO Sander de Groot kan wel met zekerheid zeggen dat AI geen hype is en dat het de advocatuur echt snel verandert. “Er komt een ander businessmodel, waarbij klanten een groter deel zelf kunnen doen. Iedereen is het erover eens dat het standaardwerk minder wordt, maar het analyseren en uitwerken van oplossingen blijft. Dat zijn misschien minder uren, maar er zit wel meer diepgang in. De kennis van het recht is ook nodig om AI-modellen te trainen. Er zullen nieuwe functies en beroepen ontstaan, want hoe slimmer je zo’n tool bevraagt, hoe beter de uitkomsten zijn. Als jurist ben je talig, je kunt de juiste vragen stellen en daarmee die tools sneller aan de praat krijgen.”
Collega Koen Aarns vult de CEO aan door te benoemen dat de waarde en de risico’s van AI inmiddels ook wel duidelijk zijn. “Je moet de techniek zo inzetten dat de uitkomsten van juridische research echt kloppen. Daar gaat het nog steeds weleens mis, dat lees je dan uitgebreid in de media. Goede content is daar essentieel bij, en wanneer data scientists intensief samenwerken met juristen, genereer je bruikbare inzichten en antwoorden uit die content. Vol vertrouwen: “Van oudsher hebben we waardevolle content en een goed begrip van onze klanten. Nu we ook de juiste AI-kennis in huis hebben, kunnen we precies ontwikkelen wat nodig is.”
Dit artikel is als eerst gepubliceerd in het nieuwe Advocatie Magazine.
ChatGPT in het juridisch onderwijs: verbieden of omarmen?